Η κατάρρευση της Αυτοκρατορίας. Το Βυζαντινό Μάθημα

Το ντοκυμαντέρ "Η κατάρρευση της Αυτοκρατορίας. Το Βυζαντινό μάθημα" επιμελήθηκε ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σρετένσκυ της Μόσχας, Αρχιμανδρίτης Τύχων Σεβκούνωφ.


π. Μελέτιου Βαρδαχάνη, ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΘΗΜΑ

Α΄. «Το δημογραφικό πρόβλημα ήταν ένα από τα πιο σοβαρά στο Βυζάντιο. Την Αυτοκρατορία βαθμιαία άρχισαν να την κατοικούν ξενικοί λαοί, οι οποίοι με αποφασιστικότητα εκτόπιζαν τον ντόπιο ορθόδοξο πληθυσμό. Μπροστά στα μάτια όλων πραγματοποιείτο η αλλαγή της εθνικής σύνθεσης της χώρας. Κατά κάποιον τρόπο, αυτό αποτελούσε αναπόφευκτη εξέλιξη· η γεννητικότητα στο Βυζάντιο ολοένα και πιο χαμηλή. Όμως αυτό δεν ήταν το πιο τρομερό.. Η καταστροφή βρισκόταν στο γεγονός, ότι οι λαοί, οι οποίοι τώρα ενσωματώνονταν στην αυτοκρατορία, δεν γινόταν πλέον Ρωμιοί, αλλά παρέμεναν για πάντα ξένοι, επιθετικοί, εχθρικοί. Τώρα πλέον οι μέτοικοι σχετίζονταν με το Βυζάντιο, όχι ως τη νέα τους πατρίδα, αλλά ως μια πιθανή λεία, η οποία αργά ή γρήγορα θα έπρεπε να περάσει στα χέρια τους.
Β΄. Συνέβαινε αυτό επίσης και για το λόγο, ότι η αυτοκρατορία αρνήθηκε να ασχοληθεί με την εκπαίδευση του καλού, δέσμια δημαγωγικών θεωρημάτων περί της κρατικής ιδεολογίας ως καταπίεσης της προσωπικότητας, που εμφανίστηκαν στις αρχές της εποχής της Αναγέννησης… Απαρνούμενοι εθελοντικά την δική τους χιλιετή ιδεολογική λειτουργία της εκπαίδευσης του λαού, οι Βυζαντινοί επέτρεψαν την επίδραση στην ψυχή και το μυαλό των πολιτών τους όχι τόσο της ανεξάρτητης και ελεύθερης σκέψης, όσο της κατευθυνόμενης επιθετικότητας, που στόχευε στην καταστροφή των βασικών δεσμών του κράτους και της κοινωνίας.
Γ΄. Το τελευταίο και πιο τρομερό χτύπημα για το Βυζάντιο ήταν η Εκκλησιαστική Ουνία με τη Ρώμη. Μορφολογικά αυτό ήταν υποταγή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον Πάπα της Ρώμης για καθαρά πραγματιστικούς σκοπούς. Η τελευταία εξωτερική απειλή έβαλε μπροστά στη χώρα την επιλογή· να στηριχθούν στην βοήθεια του Θεού και στις δικές τους δυνάμεις, ή να παραβιάσουν αρχές αιώνων, πάνω στις οποίες ιδρύθηκε το κράτος τους, αλλά να λάβουν ως αντάλλαγμα τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια της λατινικής Δύσης. Και η επιλογή έγινε. Το 1274 ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος αποφάσισε την πλήρη υποταγή στην Δύση.
Τα κέρδη που αποκόμισαν οι Βυζαντινοί από αυτή την παράδοση των ιδεολογικών τους θέσεων ήταν πενιχρά. Οι υπολογισμοί του φιλοδυτικού κόμματος όχι απλά δεν επιβεβαιώθηκαν, αλλά κατέρρευσαν.. Οι Βυζαντινοί έπρεπε να νιώσουν στο πετσί τους ότι η Δύση χρειαζόταν μόνο την ολοκληρωτική και χωρίς όρους θρησκευτική και πολιτική τους υποτέλεια. Αλάθητος για τους Βυζαντινούς έπρεπε να είναι όχι μόνο ο Πάπας, αλάθητη έπρεπε να είναι η Δύση αυτή καθ’ εαυτή.
Δ΄. Μια άλλη απώλεια, φοβερότερη και από την προδοσία της πίστης ήταν η απώλεια της εμπιστοσύνης του λαού προς την εξουσία. Οι Βυζαντινοί ήταν σοκαρισμένοι από την προδοσία της ανώτατης γι’ αυτούς αξίας, της Ορθοδοξίας. Είδαν, ότι με το βασικότερο πράγμα στη ζωή, τις αλήθειες της πίστης, κάποιοι επιτρέπουν στους εαυτούς τους να παίζουν. Το νόημα της ύπαρξης των Βυζαντινών είχε χαθεί. Αυτό ήταν το τελευταίο και κυριότερο που κατάστρεψε τη χώρα. Και παρόλο που, κάθε άλλο, παρά οι πάντες ασπάσθηκαν την Ουνία, το ηθικό του λαού είχε ήδη σπάσει. Στη θέση της προϋπάρχουσας δίψας για ζωή και της γεμάτης ενέργεια αποφασιστικότητας για δράση ήλθε η φοβερή παλλαϊκή απάθεια και κόπωση. Ο λαός έπαψε να επιθυμεί να ζήσει.
Αυτή η φρίκη γίνεται αισθητή μερικές φορές στην Ιστορία με ορισμένους λαούς και ολόκληρους πολιτισμούς. Έτσι “πέθαναν” οι αρχαίοι Έλληνες, οι οποίοι στους πρώτους αιώνες μετά Χριστό πέρασαν μια ανεξήγητη δημογραφική κρίση. Οι άνθρωποι δεν ήθελαν να ζήσουν, δεν ήθελαν να συνεχίσουν τη γενιά τους. Οι ελάχιστες οικογένειες, που δημιουργούνταν, συχνά δεν είχαν παιδιά. Τα παιδιά που γεννιόνταν πέθαιναν από την έλλειψη γονικής μέριμνας. Οι αμβλώσεις έγιναν γενικευμένο φαινόμενο. Βασίλευε η βία των πιο σκοτεινών λατρευτικών και γνωστικών συστημάτων, που χαρακτηρίζονταν από μίσος για την ζωή. Οι αυτοκτονίες έγιναν μια από τις βασικότερες αιτίες θανάτου του πληθυσμού. Αυτή η συνειδητή θανάτωση του λαού έλαβε στην επιστήμη την ονομασία “ενδογενής ψύχωση του 2ου-3ου αι.”, και συνίσταται στον μαζικό παθολογικό ψυχισμό και την απώλεια του νοήματος της περαιτέρω ύπαρξης.
Περίπου το ίδιο φαινόμενο εμφανίστηκε στο Βυζάντιο μετά την Συμφωνία της Ουνίας. Η κρίση της κρατικής ιδεολογίας οδήγησε σε έναν ολοκληρωτικό πεσιμισμό. Στην κοινωνία βασίλευαν η πνευματική και ηθική κατάπτωση, η έλλειψη πίστης, η ενασχόληση με την αστρολογία και πιο πρωτόγονες προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Ο αλκοολισμός έγινε πραγματική λαίλαπα… Εμφανίστηκε “άρρωστο” ενδιαφέρον προς τα ξεχασμένα επί αιώνες μυστήρια των αρχαίων Ελλήνων. Η απασχολημένη με τον νέο-ειδωλολατρισμό διανόηση συνειδητά και κυνικά κατάστρεφε στο λαό τις βάσεις της χριστιανικής θρησκείας. Από του 150 γνωστούς σε εμάς Βυζαντινούς διανοητές στα σύνορα του 14ου και 15ου αιώνα μόνο 25 έκαναν οικογένεια..
Αυτά ήταν λίγα μόνο από αυτά στα οποία οδηγήθηκε το Βυζάντιο από την απόφαση της ελίτ να θυσιάσει τα υψηλά ιδεώδη για χάρη του πρακτικού οφέλους. Κατέρρεε η ψυχή· στο μεγάλο λαό που έδωσε στο κόσμο εκπληκτικά παραδείγματα ψυχικής ανάτασης, τώρα βασίλευε ο μαζικός κυνισμός και οι έριδες… Η νέα Ουνία, η οποία, βασισμένη σε κάποια εντελώς τρελή, πλέον, ελπίδα για βοήθεια της Δύσης, απογράφτηκε στην Φλωρεντία, δεν άλλαξε τίποτε. Αλλά για τους ίδιους τους Βυζαντινούς ήταν ένα νέο ηθικό κτύπημα με τεράστια δύναμη. Τώρα όχι μόνο ο βασιλιάς αλλά και ο Πατριάρχης είχε δεχτεί την πίστη των Λατίνων…
Η βοήθεια, που είχε υποσχεθεί η Ευρώπη, φυσικά δεν ήλθε ποτέ. Τώρα στο κόμμα των δυτικόφιλων προστέθηκε και το φιλοτουρκικό κόμμα. Όσο και αν ακούγεται λυπηρό, στο περιβάλλον των πολιτικών δεν βρέθηκε ούτε ένα πραγματικά ..φιλο-βυζαντινό αυτοκρατορικό κόμμα».
Και το φιλμ καταλήγει·
«Η μεγάλη Πόλη, η οποία τόσο συχνά ξεχνούσε τους αρχαίους νόμους του ιδρυτή της και για χάρη του οποίου διατήρησε ακόμη το όνομά του, είναι ακόμα ικανή για την τελευταία της υπηρεσία· να μας διηγηθεί για το τραγικό μεγαλείο και τη μεγαλοπρέπεια της πτώσης μιας μεγάλης αυτοκρατορίας».
Το ντοκιμαντέρ σαφώς θέλει να περάσει στο ρωσικό λαό και την ηγεσία του ένα μήνυμα. Οι καταστάσεις μέσα στις οποίες ζούμε σήμερα οι Έλληνες, καταστάσεις όμοιες με εκείνες τις επιθανάτιες του Βυζαντίου, δείχνουν ότι το ίδιο μήνυμα ισχύει και για μας.
Είμαστε, όμως, σε θέση να το δεχτούμε; Φαίνεται πως όχι. Μέγα μέρος του λαού, αλλά, κυρίως οι ηγέτες, αφιονισμένοι στη ραστώνη του «βολέματος», ζούμε απονευρωμένοι σε «πελάγη ευτυχίας» για την συμμετοχή μας στα «κεκτημένα» ελευθερίας, ευημερίας και ισχύος του σύγχρονου δυτικού modus vivendi, στο οποίο και στηρίζουμε τις ελπίδες μας για την εθνική μας επιβίωση. Το να υποκύπτουμε στις ντιρεκτίβες της «πολιτισμένης» και «ισχυρής» Δύσεως το θεωρούμε εθνικό επίτευγμα.
Έχουμε πιστέψει ότι καίρια για μας προβλήματα που πρέπει να λύσουμε, για να πάμε μπροστά, είναι.. να νομιμοποιήσουμε τις ελεύθερες συμβιώσεις των ζευγαριών και τους γάμους των ομοφυλοφίλων.. Έτσι τουλάχιστον ισχυρίζεται ο κ. υπουργός Δικαιοσύνης ο οποίος έχει πει ότι με τον τρόπο αυτό «προχωράμε μπροστά και με σωστά αποτελέσματα». Αν η λογική σας το επιτρέπει, μεταφράστε την υπουργική διαβεβαίωση ως εξής· «Με τον τρόπο αυτό, ανακόπτουμε το δημογραφικό μαρασμό της χώρας· δίνουμε πρότυπα ζωής στη νέα γενιά· κάνουμε να ανακάμψει το πεσμένο ηθικό του λαού και να ξαναγεννηθεί στην ψυχή η ελπίδα, η όρεξη για ζωή και δημιουργία»!
Μακκαβαίος
«ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ» 16 ΜΑΪΟΥ 2009.

Aπο: http://aktines.blogspot.com