Αξιόλογα κόμικς & graphic novels με «δικά μας» ιστορικά θέματα

 

Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης

Είναι γνωστό ότι βρισκόμαστε πλέον όχι μόνο στην «εποχή των εικόνων», αλλά στη δεύτερη φάση της, την εποχή των ψηφιακών εικόνων. Μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού διεθνώς – και στη χώρα μας – για τους δικούς του ποικίλους λόγους προτιμά να διαβάσει μια εικονογραφημένη ιστορία σε μορφή κόμικ ή αυτοτελούς «εικονογραφημένου μυθιστορήματος» (graphic novel), παρά ένα βιβλίο με συνεχές κείμενο.

Το κόμικ, που χαρακτηρίζεται «9η τέχνη»,  αριθμεί πλέον μια ηλικία περίπου εκατό ετών και έχει διαμορφώσει τον δικό του πολύπλευρο και πολυσύνθετο πολιτισμό, με εκδόσεις κάθε καλλιτεχνικού επιπέδου και θεματολογίας, απευθυνόμενες σε αναγνώστες όλων των ηλικιών. Στη χώρα μας το είδος έχει εισχωρήσει από νωρίς, κυρίως με μεταφράσεις ξένων εκδόσεων (αμερικανικών, όπως τα κόμικς με χαρακτήρες του Ντίσνεϋ και τα κόμικς υπερηρώων, αλλά και πολλών ευρωπαϊκών, όπως αγγλικών, π.χ. Δικαστής Ντρεντ κ.ά., ιταλικών, π.χ. Μπλεκ κ.ά., ισπανικών, καθώς και γαλλικών, όπως οι κλασικές πλέον σειρές που είχε ξεκινήσει με τους συνεργάτες του ο θρυλικός Ρενέ Γκοσινί – Αστερίξ, Λούκυ Λουκ, Ιζνογκούντ, Ούμπα Πα). Όμως υπήρξαν και αξιοσημείωτες ελληνικές δημιουργίες, κυρίως στα πλαίσια της σειράς Κλασικά Εικονογραφημένα από τις εκδόσεις «Ατλαντίς» των αδελφών Πεχλιβανίδη, που αποτελούσαν μετάφραση αμερικανικών διασκευών αριστουργημάτων της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αλλά οι Έλληνες εκδότες είχαν παρεμβάλει και σειρές σημαντικών Ελλήνων συνεργατών τους με ιστορικά θέματα από την αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο και την Επανάσταση του 1821. 

«Τα Κλασσικά Εικονογραφημένα αποτέλεσαν μέρος της πολιτιστικής ζωής της χώρας για περίπου δυο δεκαετίες, και σύντροφο της παιδικής και νεανικής ηλικίας χιλιάδων Ελλήνων. Σήμερα οι πρώτες εκδόσεις αποτελούν συλλεκτικά αντικείμενα» (από τη Βικιπαίδεια). Από το 2018 η σειρά επανεκδίδεται ανανεωμένη, σκληρόδετη, από τις εκδόσεις «Οξύ».

Σπανίως έχουμε συναντήσει και κάποια κόμικς με βίους αγίων, τουλάχιστον του αγίου Νικολάου, από τις εκδόσεις της Αδελφότητας «Λυδία» της Θεσσαλονίκης. Περιττεύει η περαιτέρω αναφορά στην ιστορία των ελληνικών κόμικς (που πλέον αριθμούς πολλούς τίτλους με ποικίλη θεματολογία, έργα πλειάδας καλλιτεχνών), δεδομένου ότι εδώ μας ενδιαφέρουν τα έργα με θέματα από τη δική μας πολιτισμική κληρονομιά.

Αρχαιότητες που κάλυψε η λίμνη το 1974. Έρευνα στην κοιλάδα του μέσου ρου του Αλιάκμονα (Μέρος Α΄). Αρετής Χονδρογιάννη-Μετόκη*

 

Άποψη της τοπικής κοινότητας Νεράιδας και της «υψηλής γέφυρας Σερβίων» από δυτικά, από περιοχή νεκροταφείου ρωμαϊκών χρόνων. Μπροστά ανασκαφή διαβρωμένης ταφής.

Η περιοχή: Φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον

Η κοιλάδα του μέσου ρου του Αλιάκμονα αποτελεί το νοτιότερο τμήμα της ευρύτερης γεωλογικής λεκάνης Κοζάνης-Σερβίων (σημ. 1), η οποία ορίζεται από τους ορεινούς όγκους του Βούρινου στα δυτικά, του Σκοπού στα βορειοανατολικά, των Πιερίων και των Καμβουνίων στα ανατολικά και νότια, και του υψίπεδου της πόλης της Κοζάνης στα βορειοδυτικά (εικ. 1). Η περιοχή έχει κλίση βορειοδυτικά-νοτιοανατολικά και διαρρέεται από μεγάλο αριθμό ρεμάτων, με συνεχή ή εποχική ροή (σημ. 2), τα οποία ξεκινούν από τα γύρω βουνά και εκρέουν στον Αλιάκμονα. Ανάμεσά τους διαμορφώνονται στενά ή πιο εκτεταμένα επιμήκη πλατώματα ή λοφίσκοι, στα οποία αναπτύσσονται οι σύγχρονοι και παλιότεροι οικισμοί, σχηματίζοντας ευδιάκριτες υψομετρικές ζώνες ή γεωμορφολογικές συγκεντρώσεις. Εξίσου κατοικημένα, συχνά από παραδοσιακές ομάδες κτηνοτρόφων, είναι και τα οροπέδια που διαμορφώνονται πάνω στους ορεινούς όγκους που ορίζουν τη λεκάνη, οι πρόποδες των βουνών, κάποια ψηλά και συχνά δυσπρόσιτα σημεία τους, οι μικρές παραποτάμιες κοιλάδες στα όρια της κοιλάδας και οι μικρότερες κατά μήκος ορισμένων μεγάλων ρεμάτων. Στους πρόποδες των Πιερίων και των Καμβουνίων, με θέα τον Αλιάκμονα, χωροθετούνται οι κωμοπόλεις Βελβεντού και Σερβίων, ενώ στην αντίπερα όχθη, στις υπώρειες του Βούρινου, συναντάμε την κωμόπολη της Αιανής.

Η οικιστική αυτή εικόνα, που σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα διαμορφώθηκε σε βάθος χρόνου, σε διάρκεια 1.000 και πλέον ετών, προκύπτει από τη συνύπαρξη μεγάλου αριθμού οικισμών, που διαφοροποιούνται ως προς μια σειρά παραμέτρων: τη χωροθέτηση, το μέγεθος, την εσωτερική χωροοργάνωση, το χρόνο, το λόγο και τον τρόπο ίδρυσής τους, τη διάρκεια της κατοίκησης, τη διαδικασία της εξέλιξης, τη βάση της οικονομίας, το ρόλο και τη σημασία τους στο ιστορικό και κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι, την πολιτισμική τους παράδοση αλλά και τις ιδεολογικές αντιλήψεις των κατοίκων τους.

ΔΥΟ ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ

Υπάρχουν στιγμές που η ανθρώπινη λογική δεν μπορεί να χωρέσει απώλειες και στεναχώριες. Ένα «γιατί» κατακλύζει τον εσωτερικό μας κόσμο. Πόσο βασανιστικά είναι αυτά τα ερωτήματα; Και τα κάνει περισσότερο βάναυσα επειδή μένουν αναπάντητα… Όμως, μέσα στην απελπισία του χάους του μυαλού, ξεπροβάλλει το μυστήριο της πίστης. Της πίστης στον Ιησού Χριστό, ο οποίος δεν μας μιλά για θάνατο, αλλά για Ζωή και Ανάσταση!

Αναπάντητα τα ερωτήματα για τον φίλο μας Γιάννη Αληχανίδη που έφυγε σύντομα από τον πρόσκαιρο τούτο κόσμο για να ταξιδεύσει στην αντίπερα όχθη της ζωής, την Βασιλεία των Ουρανών. Η απώλειά του μας θλίβει, μας πονά αλλά μας γεμίζει την ελπίδα ότι ένας δικός μας άνθρωπος βρίσκεται κοντά στον Θεό και προσεύχεται με μεγαλύτερη παρρησία για όλους εμάς, που μας γνώρισε και τον γνωρίσαμε.

Σκεπτόμενοι «γιατί, Γιάννη μας άφησες τόσο νωρίς; Σε χρειαζόμασταν», ξαφνικά μας ήρθε ένα απόσπασμα από το βιβλίο της Σοφίας Σολομώντος «ηρπάγη, μὴ κακία αλλάξη σύνεσιν αυτού, ή δόλος απατήση τὴν ψυχὴν αυτού». Τότε παρηγορηθήκαμε, όντες βέβαιοι ότι ο αδελφός μας Γιάννης δεν πέθανε αλλά εκοιμήθη για να συναντήσει έτοιμος Αυτόν τον οποίο λάτρευε, ζούσε και ανέπνεε γι’ Αυτόν: τον Χριστό!
Η ζωή του ήταν μία διαρκής άσκηση για να γνωρίζει και να κοινωνεί τον Θεό. Όσοι τον ζήσαμε, αυτό αποκομίσαμε: έναν επίγειο Άγγελο που έπνεε τον αέρα του ουρανού και τον μετέδιδε στην γη, στους συνανθρώπους του για να κάνει και αυτούς συμμετόχους στην χαρά της Βασιλείας του Θεού. Σκέπαζε τα λάθη και τις παραλείψεις των συνανθρώπων του όπως συνιστούσε ο Όσιος Ιωάννης, συγγραφέας της Κλίμακος «σκέπαζε τα λάθη των άλλων γιὰ νὰ μὴ σου φανερώσει ο Θεός τὰ δικά σου» και τα έκανε προσευχή. Συνοδοιπόρος στου «βίου τὴν θάλασσαν» υπήρξε η γυναίκα που του χάρισε ο Θεός, η Νέλλη (Πηνελόπη), με την οποία απέκτησε τρία παιδιά, τον Παντελή, τον Κωνσταντίνο και τον Δημήτρη· μία όντως εξαίρετη οικογένεια!

Λίγες ημέρες μετά την ουράνια αναχώρηση του φίλου μας Γιάννη προσετέθη και ο αποχωρισμός ενός ανθρώπου πλήρους ημερών, του κ. Γιάννη Τσιρέκα. Η διακονία του μέσα στην Εκκλησία υπήρξε υποδειγματική. Υπήρξε αρωγός στο έργο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. Παύλου και στην διακονία του Ιερού Καθεδρικού Αγίας Κυριακής Σερβίων ως μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής. Εργάστηκε στην δημοσία εκπαίδευση με συνέπεια και ευθύνη για να καλλιεργήσει και να μεταλαμπαδεύσει το πολύτιμο αγαθό της παιδείας στους μαθητές του. Μέσα στον πλούσιο κήπο των αρετών του για δύο αρετές διακρινόταν: για την ταπείνωση και την πραότητά του. Ένας εξαίρετος και ευλογημένος άνθρωπος του Θεού που αξιώθηκε να πραγματώσει τον γραφικό λόγο «γήρας γὰρ τίμιον ου τὸ πολυχρόνιον ουδὲ αριθμώ ετών μεμέτρηται· πολιὰ δέ εστι φρόνησις ανθρώποις καὶ ηλικία γήρως βίος ακηλίδωτος» (Σοφ. Σολ. 4, 8-9), δηλαδή «σεβαστός δεν είναι ο μακρόβιος, αλλά ο συνετός και άγιος. Τα γηρατειά δεν τα κάνουν τιμημένα και αξιοσέβαστα τα πολλά χρόνια, αλλά η σύνεση και η φρονιμάδα».

Ξέρουμε πως δεν χωριζόμαστε. Η κοινή Ανάσταση είναι μία πραγματικότητα και θα γίνει όταν ο Θεός το θελήσει. Τότε κάποιοι θα αναστηθούμε «εις ανάστασιν ζωής» επειδή αγαπήσαμε και κάποιοι άλλοι «εις ανάστασιν κρίσεως». Σίγουρα και ο φίλος και αδελφός μας Γιάννης και ο ευλαβής και ταπεινός κυρ-Γιάννης θα αναστηθούν «εις ζωήν» διότι όχι σ’ όλη τους την ζωή του έδειξαν αγάπη αλλά επειδή όλη τους η ζωή ήταν αγάπη! Σας ευχόμαστε εν Χριστώ ανάπαυση και καλή ανάσταση με τις πρεσβείες του Τιμίου Προδρόμου του οποίου το όνομα φέρετε! Η μνήμη σας είναι και θα είναι αιωνία!

Ο πρόεδρος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Ι.Κ.Ν. Αγίας Κυριακής Σερβίων Πρωτοπρεσβύτερος Κωνσταντίνος Θεοχάρης

Τα μέλη
Σταύρος Μπουχουράς
Κωνσταντίνος Γανίτης
Κωνσταντίνος Τσιρέκας
Νικόλαος Λεπίδας