Αναφέρθηκε ότι η επισκοπή Σερβίων εντάχθηκε από τον Βασίλειο Β΄στην Αρχιεπισκοπή Αχρίδος το 1020μχ. Αυτό όμως δεν κράτησε πολύ και η επισκοπή Σερβίων επέστρεψε τις επόμενες δεκαετίες στην Αρχιεπισκοπή Θεσσαλονίκης.
Κατά την περίοδο της Σταυροφορίας που ξεκίνησε με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγγους-Βενετούς το 1204 η Θεσσαλονίκη και τα Σέρβια πέρασαν στην δικαιοδοσία των Καθολικών Φράγκων στο βασίλειο της Θεσσαλονίκης.
Τα Σέρβια προσαρτήθηκαν στο Δεσποτάτο της Ηπείρου μετά το 1215μ.χ πιθανόν το 1216μ.χ από τον Θεοδωρο Δούκα. Η Θεσσαλονίκη ελευθερώθηκε το 1223.
Κατά την περίοδο αυτή της φραγκοκρατίας οι Ορθόδοξοι επίσκοποι διώκονταν και αντικαθίσταται από Καθολικούς. Ο ορθόδοξος κατώτερος κλήρος παρέμεινε στις κατεχόμενες περιοχές. Για να χειροτονηθεί ένας ορθόδοξος ιερέας έπρεπε να μεταβεί σε ελεύθερη περιοχή που βρισκόταν ορθόδοξος επίσκοπος.
Τα Σέρβια εκείνη την εποχή βρέθηκαν χωρίς Ορθόδοξο επίσκοπο από το 1204 μέχρι τουλάχιστον το 1219 όπου ο αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Δημήτριος Χωματηνός και φίλος του Θεόδωρου Δουκα υπερέβη την δικαιοδοσία του και χειροτόνησε επίσκοπο Σερβίων τον Σάββα.
Υπάρχουν δύο επιστολές του Δημήτριου Χωματιανού, μία απαντητική σε γράμμα του Σάββα και μία απολογητική στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεων που έδρευε στην Νίκαια (αυτοκρατορία της Νίκαιας) για την αναγκαιότητα της υπέρβασης αρμοδιότητας.
Στην επιστολή προς τον Σάββα ο Χωματιανός μας περιγράφει μια περίεργη κατάσταση που επικρατούσε στα Σέρβια την εποχή εκείνη 1220 κατά την οποία οι ηγούμενοι των μοναστηριών που βρισκόταν μέσα και έξω από την πόλη ,δεν φρόντιζαν καθόλου για τα μοναστήρια , για την επάνδρωσή τους και τη συντήρησή των κτηρίων και των ναών τους. Αλλά κατασκεύασαν νέα μικρότερα μοναστηριακά κτήρια μέσα στο κάστρο και ζούσαν μόνοι τους(χωρίς συνοδεία) με τροφές και ανέσεις από τα εισοδήματα των μοναστηριών. Μάλιστα σε έλεγχο του Σάββα για την ανεμελιά τους , (αναφέρει το γράμμα του Δημήτριου) του απάντησαν ότι είμαστε με σφραγίδα ηγούμενοι (νόμιμοι) και ίσοι με εσένα(δηλ τον Σάββα -δεν τον αναγνώριζαν ως επίσκοπο;).
Να αναφέρουμε ότι όλες οι βυζαντινές καστροπολιτείες, εκτός των άλλων κτηρίων, ήταν γεμάτες από εκκλησίες και μοναστήρια. Τα βυζαντινά Σέρβια δεν διέφεραν από πόλεις όπως η Καστοριά η Βέροια η Θεσσαλονίκη οι Σέρρες. Η Κωνσταντινούπολη το ίδιο αναφέρεται ως το Μέγα Μοναστήρι. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας άρχισαν τα μοναστήρια να φεύγουν από τις πόλεις και να αναπτύσσονται στην ύπαιθρο.
Στην δεύτερη απολογητική επιστολή ο Χωματιανός αναφέρει ότι μετά το 1204 ο επίσκοπος Σερβίων αναχώρησε από τα Σέρβια και μετά από μικρό χρονικό διάστημα πέθανε και πολλοί κάτοικοι ακολούθησαν τα εκκλησιαστικά έθιμα των δυτικών μη μπορώντας να αντισταθούν στην τυραννία.
Σε μια άλλη προσπάθεια προσάρτησης της Επισκοπής Σερβίων ο αρχιεπίσκοπος Αρχρίδος και Νέας Ιουστινιανής Πρόχορος παρουσιάστηκε στον Πατριάρχη Ιερεμία το 1533 και με βασιλικά χρυσόβουλα ζητούσε να του παραχωρηθούν οι επισκοπές Βέροιας και Σερβίων. Σε δίκες που έγιναν πρώτα για τη Βέροια και μετά για τα Σέρβια ο Πατριάρχης προέβαλε σθεναρή αντίσταση και “με μάρτυρες απέδειξε ότι η επισκοπή Σερβίων ανήκει περισσότερο από 300 χρόνια στην αρχιεπισκοπή Θεσσαλονίκης” δηλαδή πριν από 1233.
Να επισημάνουμε ότι η αρχιεπισκοπή Αχρίδος με την (επανα)δημιουργία της το 1022 ως διάδοχος της Πρώτης Ιουστινιανής δεν άνηκε στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης αλλά στην αρμοδιότητα του εκάστοτε Αυτοκράτορα Κωνσταντινούπολης.
Επίσης το έτος 1584-87 έγινε άλλη μια προσπάθεια αρπαγής της επισκοπής Σερβίων από τον Αχρίδων Ιωακείμ. Το έτος 1584 ο επίσκοπος Ιωάσαφ εξέπεσε της επισκοπής με απόφαση του Θεσσαλονίκης λόγω ενός σκανδάλου και έμεινε η επισκοπή Σερβίων ακέφαλη για τέσσερα χρόνια. Στο διάστημα αυτό ο Ιωακείμ προσπάθησε να την σφετεριστεί αλλά το πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης αθώωσε τον Ιωάσαφ το 1588 και επέστρεψε την επισκοπή Σερβίων στην Θεσσαλονίκη.
Ο αείμνηστος Αθανάσιος Τσαρμανίδης που χρησιμοποιούμε πάρα πολύ τον θησαυρό των βιβλίων του αναφέρει ότι ο διάδοχος του Ιωάσαφ δεν ήταν ο Γερόντιος , ο οποίος αναφέρεται στην επιγραφή ανιστόρησης(αγιογράφισης) στο υπέρθυρο της εισόδου του ναού των Αγίων Αναργύρων Σερβίων αλλά ήταν προηγούμενός του. Αυτό γιατί το όνομά του Γερόντιου αναφέρεται σε επικυρωτικό συνοδικό συγιλλιώδες γράμμα του 1541 με το οποίο 68 μητροπολίτες μεταξύ τους και ο Γερόντιος επιβεβαιώνουν την ανεξαρτησία και ακεραιότητα της υπό του Πατριάρχου Ιερεμία ανεγειρόμενη μονή Σταυρονικήτα και των εξαρτημάτων της.
Αρα το έτος ΖΙ Η (1510μχ) πρέπει να θεωρηθεί το σωστό στην επιγραφή της αγιογράφησης στο υπέρθυρο του ναού των Αγίων Αναργύρων όχι το ΖΡΗ (1600μχ) όπως αναφέρει ιστορικός ο Ανδρέας Ξυγγόπουλος λόγω της απόσταση μεταξύ του Ι και του Η.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου