Ο Ιερός Κοιμητηριακός Ναός του Αγίου Νικολάου Σερβίων

 

Ο ιερός κοιμητηριακός ναός του Αγίου Νικολάου Σερβίων βρίσκεται στην περιοχή Ζευγολατιάς στην πόλη των Σερβίων κάτω από τον λόφο του κάστρου. Παρόλο το μεγάλο του μέγεθος θεωρείται εξωκλήσι το καθεδρικού ναού της αγίας Κυριακής.

Φέρεται να ήταν παλιός ναός τουλάχιστον διακοσίων χρόνων με τετράγωνη κάτοψη και ξύλινο γυναικωνίτη και να συμβαδίζει με την ιστορία του συνοικισμού της Ζευγολατιάς καθώς αυτός υπάρχει από τα τέλη του 17ου αιώνα όπως φανερώνεται από αναφορά σε δωρητές του συνοικισμού από τον Κώδικα της Μονής Ζάμπορδας.

Η πόλη Σερβίων στα τέλη του 19 αιώνα έχει 200 χριστιανικά σπίτια από τα οποία τα 50 βρισκόταν στον συνοικισμό της Ζευγολατιάς. Οι κάτοικοι ήταν αγρότες επήλυδες κατά καιρούς από τα γύρω χωρία και ασχολούνται κυρίως με τα χωράφια των μπέηδων.

Στα 1895 ο ναός του αγίου Νικολάου επισκευάζεται και ανακαινίζεται από τους κάτοικους του συνοικισμού και ζητείται να λειτουργήσει ως ξεχωριστή ενορία από τον ενοριακό ναό της Αγίας Κυριακής πράγμα που δημιουργεί διαμάχες μεταξύ των Σερβιωτών του κέντρου (Βαρόσι) που φτάνει σε ακραίες αντιπαραθέσεις. Η υπόθεση παίρνει διαστάσει και φτάνει μέχρι το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης αλλά δεν αλλάζει κάτι. 

Οι Ζευγολατιανοί δεν θεωρούνται Σερβίωτες και λαμβάνουν επιτίμιο να μην γίνονται μυστήρια στον ναό. Οι Ζευγολατιώτες  παραπονιούνται ότι δεν τους δέχονται για εκκλησιασμό τον ναό της Αγίας Κυριακής , απειλούν να φέρουν ρουμανίζοντα ιερέα ,τελικά βρίσκουν ιερέα από τις Γούλες και τελούν μυστήρια. Επίσης δεν δίνουν απολογισμό στην επιτροπή της Αγίας Κυριακής

Λίγους μήνες πριν την απελευθέρωση των Σερβίων από τον Τουρκικό ζυγό ο ναός παθαίνει ζημιά από πυρκαγιά που προκλήθηκε από επίτροπο του ναού.

Μετά την απελευθέρωσης η διαμάχη σταματάει και ο ναός λειτουργεί για ένα διάστημα ως ενορία. 

Το Μάρτιο του 1943 o ναός κάηκε ολοκληρωτικά από τα Ιταλικά στρατεύματα ακολουθώντας ακολούθησε την τύχη του ναού της Αγίας Κυριακής και της πόλης των Σερβίων.

Επισκευάστηκε σχετικά μετά το 1950. 

Ο ναός επισκευάστηκε, ενισχύθηκε, ανακαινίστηκε και αγιογραφήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες. (Ενισχύθηκε με περιμετρικό σενάζ, άλλαξε η στέγη , τα κουφώματα και τα δάπεδα, κατασκευάστηκε γύψινο τέμπλο και εγκατάσταση θέρμανσης με καλοριφέρ , στέγαστρο και προσκυνητάρι στην είσοδο)