Αθανασίου Γ. Τσαρμανίδη
Συμβολή στην Ιστορία της Επαρχίας Σερβίων κατά την περίοδο 1350-1912.
Μορφωτικός Ομιλος Σερβίων «Τα Κάστρα»
Σέρβια 1995.
Γεννήθηkε στα Σέρβια στα 1750, εκπαιδεύτηκε μετέπειτα στην Κοζάνης από τον Κύριλλο τον εξ Αγράφων και στη συνέχεια από τον Καλλίνικο Μπαρκόση τον οποίο και διαδέχθηκε στην σχολή της Κοζάνης στα 1777.
Διεύθυνε τη Σχολή μερικά έτη , αλλά λόγω οικονομικών προβλημάτων της ,άρχισε να διδάσκει ιδιωτικώς παιδιά ευπόρων οικογενιεών. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Κοζάνη ο Παπαγιαννούσης χήρεψε και αφήνοντας το διδασκαλικό έργο μετονομασθηκε σε Διονύσιο. Μετά από λιγα έτη (1783) χειροτονήθηκε και Μητροπολίτης Βελιγραδίου.
Στα 1789 και ενώ ο Αυστριακός στρατός υπό τον αρχηγό Λάουντον πολιορκούσε το Βελιγράδι( το οποίο ως γνωστόν κατείχαν οι Οθωμανοί), ο Παπαγανούσης «δια κατασκευασθεισών κλειδών των Πυλών και τη συνεργεία δέκα και επτά Κοζανιτών , μεθυσάντων τους φύλακας» παρέδωσε το Βελιγράδι στους Αυστριακούς. Με την πράξη του αυτή προσέλκυσε την εύνοια του αυτοκράτορα της Αυστροουγγαρίας Ιωσήφ και ανεδείχθη ο πρώτος Έλλην Ορθόδοξος Επίσκοπος Βούδας στα 1790. Το 1797 ο αυτοκράτωρ Φραγκίσκος Β΄του χορήγησε τίτλο ευγενείας και προνόμια, που απολάμβανε μόνο η ανώτερη τάξη των ευγενών , τόσο στον ίδιο όσο και στους απογόνους του. Ο ίδιος είχε εγκαινιάσει το 1790 την Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Πέστη , η οποία είχε στοιχήσει το ογκώδες για την εποχή εκείνη ποσό των 110.000 φράγκων. Σύμφωνα με διάφορες μαρτυρίες ο Παπαγιαννούσης ήταν απλός και ήπιος στους τρόπους, ευγενέστατος και φιελεύσλπαχνος και είναι χαρακτηριστικό ότι δαπανούσε και μοίραζε το μισθό του στους άπορους και φτωχούς. Αφιέρωσε δε ολόκληρη την περιουσία του από βιβλία και άμφια( έχοντας ήδη δώσει τα χρήματα του στους απόρους) στην Ελληνική Κοινότητα Πέστης, στο γραφείο της οποίας υπήρχε αναρτημένη η προσωπογραφίας του μέχρι τις παραμονές του Β΄Παγκοσμίιου Πολέμου. Σε επιγραφή που βρίσκεται κοντά στη Βούδα, λέγεται δε ότι ο θάνατος του συνέβη διότι: «… εκ τριών αυτού μαθητών Βουλγάρων, ο είς βουλόμενος αργύρια κλέψαι, χώνει αίφνης κατά του προσώπου (του Παπαγιαννούση) τον νυκτικόν σκούφον , ο δε υπο του φόβου απόπληκτος γενόμενος, ετελεύτησεν εν Βούδα μετά εξ μήνας ( Φεβρουάριος 1828)»(Πανδώρα ενθ. Αν. σελ. 514).
Ο Δυονύσιος Παπαγιανούσης ήταν γνωστός και ως Πόποβιτς ή Ποποβίκης. Το όνομα Πόποβιτς ήταν το πλέον συνηθισμένο «επίθεμα» των Ελλήνων μεταναστών στην Ουγγαρία.
Ειδήσεις για τον Παπαγιαννούση υπάρχουν πάρα πολλές στα Αρχεία της Βιέννης και στην «ΕΦΗΕΡΙΔΑ»των Μαρκίδων Πούλιου, που εκδιδόνταν τότε στην Βιέννη.
Αναφέρουμε εδώ ένα περιστατικό του Διονυσίου με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη όταν αυτός μετά τη λήξη της εκουσίας αιχμαλωσίας του εις το Brunn της Μοραβίας (1788-1791) πέρασε από τη Βουδαπέστη. Την περίοδο εκείνη οι Σέρβοι αξίωναν όπου οι εκκλησίες των παροικιών ήταν κοινές με τους Έλληνες , να τελείται η Θεία Λειτουργίας στα Σερβικά. Ο Υψηλάντης όμως, επισκέφθηκε τον πρίγκιπα Coburg και παρουσία εκείνου ζήτησε από τον Διονύσιο που ήταν Επίσκοπος Βούδας να λειτουργήσει στα «Ρωμαίικα». Ο Διονύσιος απάντησε ότι: «…Δεν εστάθη ποτέ συνήθεια να λειτουργούν εδώ ρωμαίικα ειμή μόνον σερβικά… όθεν αν ορίζη η Υψηλότης σας θέλω λειτουργήσει δια το ασκανδάλιστον εις την εκκλησία της Πέστης». Στη συνέχεια όμως με προσωπική παρέμβαση του πρίγκιπα Coburg έγινε λειτουργία για πρώτη φορά, στην ελληνική γλώσσα, στο «Βουδέμι» στις 16 Οκτωβριου του 1791 παρόντος και του Αλέξανδρου Υψηλάντη».
Γιος του Παπαγαννούση ήταν και ο Χαρίσιος ή Χαρίτων που μετονομάστηε σε Ευφρόνιο Πόποβιτς, ο Ευφρόνιος , σύνταξε γραμματική με τίτλο «Νέος Λασκαρις» εκδοθείσα στην Πέστη το 1808. Εξέδιδε δε και την εφημερίδα «Ειδήσεις δια τα ανατολικά μέρη» στην Βιέννη από 2 Ιουλίου 1811 έως τα τέλη 1811. Ο Ευφρόνιος δώρισε τη βιβλιοθήκη του αργότερα στη σχολή της Κοζάνης, πέθανε το 1853 στο Ιάσιο της Μολδαβίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου