Kοζάνη: Απoκριές της φωτιάς

http://www.ethnos.gr/

Στην Κοζάνη η Αποκριά είναι κυριολεκτικά μια... καυτή υπόθεση, αφού κυρίαρχο στοιχείο της είναι η φωτιά από το άναμμα των 12 Φανών (μεγάλες φωτιές) σε 12 διαφορετικές γειτονιές της πόλης. Οι Κοζανίτες, που προετοιμάζονται από τα Χριστούγεννα γι’ αυτήν τη στιγμή, γιορτάζουν επίσης το καρναβάλι και με τα «Ρογκατσάρια». Πρόκειται για ένα παλιό έθιμο, όπου δυάδες μεταμφιεσμένων με κουδούνια και προσωπίδες με μορφή γοργόνας, επισκέπτονται τα σπίτια συγγενών και φίλων, τραγουδούν και μαζεύουν φιλοδωρήματα.




Oταν οι Φανοί ανάβουν, όλη η πόλη της Κοζάνης γιορτάζει.

Ολες οι εκδηλώσεις διαρκούν ένα δωδεκαήμερο. Αρχίζουν το βράδυ της Τσικνοπέμπτης και κορυφώνονται την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς (14/2/10) με τη μεγάλη παρέλαση αρμάτων και ομάδων μεταμφιεσμένων. Το ίδιο βράδυ της Μεγάλης Αποκριάς ανάβουν και οι 12 Φανοί ταυτόχρονα. Τότε, η γιορτινή ατμόσφαιρα και το γλέντι μεταφέρεται σ’ όλη την πόλη της Κοζάνης.


Eπίκεντρο των εκδηλώσεων στην Κοζάνη τις Αποκριές είναι οι Φανοί. Ανάλογο έθιμο, με την ίδια ονομασία, διοργανώνεται και τα Χριστούγεννα.


Οι δώδεκα Φανοί ξεκινούν να ανάβουν από το βράδυ της Τσικνοπέμπτης - ένας σε διαφορετική γειτονιά κάθε βράδυ (γύρω στις 20:00). Οι κάτοικοι της γειτονιάς που μερίμνησαν για το στήσιμο του Φανού φροντίζουν να καίει μέχρι το ξημέρωμα. Παράλληλα, ασχολούνται με τα κεραστάρια (ομοιώματα μικρών σπιτιών), από τα οποία προσφέρουν σε μικρούς και μεγάλους κρασί και κιχιά.


Τα κεράσματα, το γλυκόπιοτο κρασί, οι μουσικοί με τα παραδοσιακά χάλκινα πνευστά, αλλά κυρίως το ιδιαίτερα «καυτό» και αθυρόστομο περιεχόμενο των τραγουδιών που λέγονται «ξιανέντροπα» ή «νοικουκυρίσια», κάνουν το γλέντι γύρω από τον κάθε Φανό να κρατάει μέχρι αργά. Η αυλαία των καρναβαλικών εκδηλώσεων πέφτει την Καθαρά Δευτέρα (15/2/10) στο πάρκο του Αγίου Δημητρίου, όπου συγκεντρώνονται όλοι οι Φανοί με τις μπάντες τους σ’ ένα ξέφρενο πανηγύρι.


Στα Σέρβια


Εξίσου εντυπωσιακές είναι οι αποκριάτικες εκδηλώσεις στο κοντινό χωριό Σέρβια. Και εδώ, κυρίαρχα στοιχεία της Αποκριάς είναι οι «Φανοί», οι πίτες, τα παραδοσιακά μουσικά όργανα, οι διαγωνισμοί καρναβαλιών και η μεγάλη παρέλαση αρμάτων την Κυριακή της Αποκριάς.