Σημαντικά ιστορικά γεγονότα στη διάρκεια των αιώνων για τα Σέρβια

· 480π.Χ. Ο Ξέρξης επιχείρησε να περάσει τη δίοδο των Σερβίων χωρίς να κατορθώσει, λόγω καλής οχύρωσης.
· 335π.Χ. Ο Μέγας Αλέξανδρος χρησιμοποίησε τη διάβαση των Σερβίων πορευόμενος από την Αχρίδα για τη Θήβα.
· 160π.Χ. Οι Ρωμαίοι στρατηγοί Μάρκος Αυρήλιος και Παύλος Αιμίλιος περνούν από τα Σέρβια.
· 5-64μ.Χ. Περνά και διδάσκει στα Σέρβια ο Απόστολος Παύλος.
· 460μ.Χ. Ο αρχηγός της στρατιάς των Γότθων Θευδέμιρος περνά από τα Σέρβια καθώς βάδιζε από τη Λάρισα για τη Θεσ/νίκη.
· 479μ.Χ. Ο αρχηγός των Οστρογότθων Θευδέριχος ο Νεώτερος περνά από τα Σέρβια.
· (560- 630μ.Χ.) Κτίστηκε το Φρούριο των Σερβίων, στα χρόνια του Ιουστινιανού ή του Ηρακλείου.
· Τον 7^ο αιώνα ο Πορφυρογένητος αναφέρει την ίδρυση των Σερβίων σε οχυρωμένη πόλη εξαιτίας σλαβικών επιδρομών.
· Το 8^ο αιώνα φαίνεται και η ύπαρξη Επισκοπής Σερβίων που μεταφέρθηκε στα Σέρβια από την Καισαρεία.
· Το 10^ο αιώνα ξεκινά η ιστορία των Σερβίων με γραπτά στοιχεία, καθώς συνδέεται στενά με το Βυζαντινό Κράτος.
· Μεταξύ 978 και 986 τα Σέρβια καταλαμβάνονται από τους Βούλγαρους με αρχηγό τον Σαμουήλ, ο οποίος εγκαθιστά σ' αυτά Φρούραρχο τον Νικολιτζά.                                                                
· 1001 ο Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος καταλαμβάνει μετά από πολιορκία τα Σέρβια.
· 1018 ο Νικηφόρος Ξιφίας καταστρέφει τα τείχη των Σερβίων.
· 1204 τα Σέρβια καταλαμβάνονται από τους Φράγκους της Δ΄ Σταυροφορίας.
· 1216 τα Σέρβια περιέρχονται στην κατοχή του Δεσπότη της Ηπείρου Θεοδώρου Δούκα.
· 1237 ο Μιχαήλ Β΄ Δούκας ανηψιός του Δεσπότη της Ηπείρου Θεοδώρου, νυμφεύεται την Θεοδώρα, κόρη του στρατιωτικού διοικητή Ιωάννη Πετραλίφα, στο Βυζαντινό Κάστρο των Σερβίων.
· 1257 η Σερβιώτισσα Θεοδώρα, σύζυγος του Μιχαήλ Β΄ Δούκα, μετά από διαπραγματεύσεις με τον βασιλέα της Νίκαιας Θεόδωρο Β΄ Λάσκαρη για τον γάμο της θυγατέρας του Μαρίας με τον γιό της Νικηφόρο Δούκα, αναγκάζεται να υποσχεθεί την παραχώρηση των Σερβίων.
· 1341 ο Κράλης των Σερβίων Στέφανος Δουσάν καταλαμβάνει τα Σέρβια.
· 1350 ο Βασιλεύς Ιωάννης Καντακουζηνός πολιορκεί τα Σέρβια χωρίς αποτελέσματα.
· 1393 τα Σέρβια καταλαμβάνονται από τα στρατεύματα του Σουλτάνου Βαγιαζήτ Α΄.
· 1430 ερημώνεται η Βυζαντινή πόλη των Σερβίων και μεταφέρεται στη σημερινή της θέση.
· 1745 μεταφέρεται η έδρα της επισκοπής από τα Σέρβια στην Κοζάνη, με διαταγή του Πατριάρχη.
· 1882 ιδρύεται στα Σέρβια από τους Τούρκους αυτόνομο Σαντζάκιο (περιφέρεια) στο οποίο υπαγόταν οι Καζάδες (Νομαρχίες) Ελασσόνας, Σερβίων, Κοζάνης, Καιλαρίων (Πτολεμαίδος), Ανασελίτσης (Σιάτιστας), Γρεβενών, Κατερίνης, και Δεσκάτης.
· 1882 ιδρύεται από την Ελλάδα προξενείο με έδρα τα Σέρβια και αναβαθμίζεται η επισκοπή Σερβίων και Κοζάνης, σε Μητρόπολη.
· 1912 ο Ελληνικός στρατός στις 10 Οκτωβρίου μετά την νικηφόρα μάχη στα στενά "πόρτες" απελευθερώνει τα Σέρβια. Την ίδια μέρα οι Τούρκοι σκοτώνουν στις φυλακές των Σερβίων 117 ιερείς, δασκάλους και πρόκριτους από την  περιοχή Σερβίων.
· 1915 από 1η Ιανουαρίου μεταφέρεται η έδρα της Νομαρχίας από τα Σέρβια στην Κοζάνη.
· 19-12-1918 τα Σέρβια και τα 25 χωριά υπάγονται πλέον στην επαρχία Κοζάνης.
· 1919-23 με την ανταλλαγή των πληθυσμών, φεύγουν οι Τούρκοι και έρχονται 250 οικογένειες προσφύγων.
· 6-3-1943 οι Ιταλοί καίνε ολοκληρωτικά τα Σέρβια που ανακηρύσσονται νεκρή ζώνη.
· 1974 μεταφέρεται στα Σέρβια το χωριό Λάβα.
· 1-1-1995 μεταφέρεται στα Σέρβια το χωριό Καστανιά (Συνένωση της Κοινότητας Καστανιάς με τον Δήμο Σερβίων).
· 1-1-1999 τα Σέρβια είναι έδρα του νέου διευρυμένου Δήμου Σερβίων και υπάγονται σ' αυτών τα χωριά, Πλατανόρρευμα, Καστανιά, Λάβα, Κρανίδια, Αυλές, Γούλες, Τριγωνικό, Μεταξά, Πολύραχο, Προσήλιο, Νεράιδα Ίμερα, Λεύκαρα, Ροδίτης, Μεσσιανή, και Βαθύλακκος.

 "ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΣΕΡΒΙΩΝ" του Κοσμά Κλ. Σαββιλωτίδη, έκδοση του Μορφωτικού Ομίλου Σερβίων (Μάρτιος 1999)

Αντιγραφή απο servianet.gr